Aparat śluzoworzęskowy tchawicy i oskrzeli stanowi rodzaj systemu oczyszczającego i składa się z nabłonka migawkowego, komórek kubkowych i gruczołów śluzowych. W warunkach prawidłowych wytworzona w ciągu doby wydzielina ma objętość około 100 ml. Podrażnienie nerwu błędnego, leki parasympatykomimetyczne, podrażnienie miejscowe, infekcja, wzmagają wydzielanie, a atropina je hamuje. Miejscowe lub ogólne odwodnienie powoduje zmniejszenie i zagęszczenie wydzieliny. W przewlekłym zapaleniu dochodzi do przerostu struktur wytwarzających śluz i zwiększenia ilości wydzieliny. Prawidłowa wydzielina tchawicy i oskrzeli nie jest odkrztuszana wśród kaszlu. O plwocinie mówimy wówczas, gdy wydzielina jest spontanicznie wydalana na zewnątrz. Wydzielina wydalana przy odchrząkiwaniu pochodzi zwykle z tylnej części nosa. Wydzielina z głęboko położonych dróg oddechowych wykrztuszana jest podczas kaszlu. Plwocina jest mieszaniną wydzieliny z tchawicy i oskrzeli, komórek nabłonka błony śluzowej oraz komórek zapalnych, śliny, elementów morfotycznych krwi, substancji wdychanych i miejscowych produktów rozpadu. Badanie plwociny dostarcza ważnych wskazówek o istocie schorzenia. Jest ono szczególnie ważne w przypadkach procesów toczących się wyłącznie w oskrzelach, a zatem niemożliwych do rozpoznania na podstawie zdjęcia klatki piersiowej. Jeżeli pacjent odpluwa niewiele, najlepiej jest pobrać do badania plwocinę uzyskaną zaraz po obudzeniu (niekiedy trzeba sprowokować odkrztuszanie przez odpowiednie ułożenie, inhalację, oklepywanie pleców).