Pierwszą rzeczą jest ustalenie stopnia zaburzeń świadomości. Pacjent może być jeszcze przytomny i znajdować się w stanie pozwalającym na częściowe udzielenie informacji. Odpowiedzi na pytania o miejsce, czas i otoczenie pozwalają na ustalenie zawężenia świadomości lub braku orientacji, jeśli nawet odpowiedzi są pozornie jasne. Zaburzenia o typie afazji, szczególnie sensorycznej, rozpoznajemy, gdy chory nie wykonuje prostych poleceń, ponieważ ich nie rozumie. Przy głębszych zaburzeniach świadomości pacjent nie reaguje na pytania i inne bodźce akustyczne, ale jeszcze może mieć zachowaną reakcją na bodźce świetlne, a poruszanie chorego wywołuje reakcje obronne. Ważne jest, również ze względu na ustalenie sposobu odżywiania, sprawdzenie odruchu połykania. Czasami pacjent próbuje pić, ale po nabraniu płynu do ust trzyma go w nich, podczas gdy przy dostatecznie jeszcze zachowanej świadomości, zaraz po tym powinien nastąpić drugi akt odruchu — samo przełknięcie. Przy głębszych jednak zaburzeniach świadomości chory długo porusza pokarmem w jamie ustnej i dopiero po przypadkowym jego zetknięciu ze strefą odruchorodną dna jamy ustnej następuje ruch przełknięcia. Zaburzenie odruchu połykania objawia się klinicznie trzymaniem w ustach podanego pokarmu, a jego zniesienie aspiracją zawartości do tchawicy i kaszlem. W takim stanie karmienie doustne, bez środków pomocniczych, musi być zaniechane.