Skąpomoczem (oliguria) nazywa się zmniejszenie dobowego wydalania moczu do 150—500 ml. Jest on naturalnym następstwem zmniejszenia podaży płynu, zwiększonego wydzielania potu, jak również biegunki. Poza tym skąpomocz występuje w marskości wątroby, w zespole nerczycowym, w rozpoczynającej się niewydolności krążenia z gromadzeniem się płynu w tkankach (obrzęki, płyn w jamach ciała). Mocz ma wówczas ciemnożółty kolor i dużą gęstość względną, w przeciwieństwie do moczu w uszkodzeniach miąższu nerek, który jest jasny i ma małą gęstość względną. Bezmocz wyraża się zmniejszeniem dobowego wydalania moczu poniżej 150 ml/d. Rozróżniamy prawdziwy bezmocz, spowodowany brakiem wytwarzania moczu, i bezmocz spowodowany utrudnieniem wydalania moczu z dróg moczowych. Pierwszy może wystąpić po urazie w wyniku uszkodzenia naczyń i braku dopływu krwi do nerek lub we wstrząsie. Jeśli bowiem ciśnienie skurczowe krwi spadnie poniżej 6,7 kPa, ciśnienie przesączania w naczyniach kłębka jest zbyt niskie, ażeby przezwyciężyć, działające w przeciwnym kierunku, ciśnienie onkotyczne białek osocza i ciśnienie wewnątrz torebki kłębka. Bezmocz jest ponadto objawem końcowej fazy pozapalnej marskości nerek. W tych ostatnich, dawniej beznadziejnych sytuacjach można obecnie zastosować hemodializę lub przeszczep nerki.