Badanie moczu oglądaniem, za pomocą analizy chemicznej i mikroskopowego badania osadu ma nadal duże znaczenie kliniczne. Obejrzenie moczu bezpośrednio po mikcji i ponownie po kilku godzinach może być ważną wskazówką co do wyboru kierunku dalszych badań. Barwa moczu. Nie straciła ona nadal swojego znaczenia i stanowi pierwszy etap badania moczu. Należy zaznaczyć, że kolor i objętość moczu zachowują się w stosunku do siebie przeciwstawnie. W wielomoczu mocz ma odcień słomkowy, spowodowany zawartymi w nim barwnikami, jak urobilina, urochrom, uroerytryna itd. Ponieważ dobowe wydalanie barwników jest w przybliżeniu takie samo, w wypadku skąpomoczu ich stężenie jest większe, co nadaje moczowi intensywnie żółte zabarwienie. Wyjątek stanowi, jak już wspomniano na wstępie, cukrzyca, w której jasny mocz ma dużą gęstość względną zależną od zawartości w nim cukru. Patologiczna zmiana zabarwienia jest spowodowana przede wszystkim wzmożonym wydalaniem barwników żółciowych: mocz jest wtedy ciemnożółty. W niewydolności mięśnia serca z zastojem w wątrobie i w rozpoczynającej się marskości wątroby zwiększa się wydalanie z moczem urobiliny i urobilinogenu, których obecność można wykazać przy łóżku chorego za pomocą próby Schlesingera z octanem cynku lub dwufazowego odczynu Erlicha. W żółtaczce w zapaleniu wątroby lub w zastoju żółci w przewodzie żółciowym wspólnym wydalana przez nerki bilirubina barwi mocz na kolor ciemnobrązowy, a jej utleniona postać — biliwerdyna — nadaje mu odcień zielonkawy.