Podczas gdy Sullivan i jego następcy pracowali nad teorią interpersonalną pierwsi specjaliści z dziedziny psychologii ego zauważyli, że jednym z głównych deficytów w schizofrenii są wadliwe granice ego. Federn (1952) nie zgadzał sit z twierdzeniem Freuda, jakoby w schizofrenii następowało wycofanie energi z obiektów. Jego zdaniem u pacjentów mamy do czynienia z wycofaniem energi zainwestowanej w utrzymywanie granic ego. Zauważył, że u pacjentów schizofrenicznych zazwyczaj brakuje granicy między światem wewnętrznym a zewnętrznym, ponieważ – w przeciwieństwie do pacjentów neurotycznych – nie inwestuj energii psychicznej w granice ego.

Te wczesne psychoanalityczne koncepcje rodziły poważne problemy między klinicystami a rodzinami pacjentów z rozpoznaniem schizofrenii. Określenia takie jak schizofrenogenna matka wytworzyły atmosferę, w której matki czuły się obwiniane o wywołanie zaburzenia u swoich dzieci. W ostatnich dziesięcioleciach pojawiły się bardziej zaawansowane psychodynamiczne koncepcje schizofrenii (Arlow, Brenner 1969; Blatt, Wild 1976; Grand 1982; Grotstein 1977a. 1977b; Mahler 1952; Ogden 1980, 1982). Większość z nich sformułowano na podstawie doświadczeń w pracy z pacjentami dorosłymi. Oznacza to, że klinicyści analizowali procesy psychiczne podczas psychoterapii, a następnie dokonywać ekstrapolacji, zastanawiając się nad problemami rozwojowymi pacjentów w dzieciństwie. Niestety, wiele psychoanalitycznych koncepcji etiologii schizofrenii uwzględnia dane uzyskane w badaniach o charakterze biologicznym.