Wynikający z wyznawanych wartości obiekt transcendencji może mieć charakter zewnętrzny (na przykład może to być Bóg), ale także we­wnętrzny (na przykład rozwój osobisty). Transcendencja może być rów­nież ukierunkowana na inną istotę ludzką, której przypisuje się szczególną wartość, a także na Uniwersum (wszechświat). Przedstawione tu ujęcie ma charakter relacyjny – transcendencja polega na określonej, dyna­micznej relacji aktualnego Ja.z obiektem, któremu przypisuje się wysoką wartość (por. Miller i Thoresen, 2003). Warto zwrócić uwagę, że przy takim rozumieniu nie jest konieczne przyjmowanie jakichkolwiek założeń dotyczących istnienia czynnika nadprzyrodzonego jako warunku trans­cendencji.

Duchowość jako dyspozycja człowieka stanowi potencjał, który może się rozwijać. Specyfika duchowości polega na możliwości rozwoju w ciągu całego życia, nawet w późnym wieku, co pbtwierdzają badania empi­ryczne (Heszen-Wiejodek, 2003). Rozwój wymiaru duchowego nie polega jednak na systematycznym wzroście, bez względu na okoliczności zewnętrzne. W określonych warunkach obserwuje się wyrazisty przyrost duchowości. Taką okolicznością sprzyjającą rozwojowi duchowości może być wydarzenie kryzysowe, także w obszarze zdrowia.